Co jest potrącane z wynagrodzeń pracowników w Niemczech?
Podatek dochodowy (Lohnsteuer), podatek kościelny (Kirchensteuer), podatek solidarnościowy (Solidaritätszuschlag) i składki na ubezpieczenie społeczne (Sozialversicherungsbeiträge) – wyjaśniamy, które miesięczne potrącenia zamieniają wynagrodzenie brutto na wynagrodzenie netto. Marek po raz pierwszy od 2021 roku trzyma w rękach listę płac. Jednak pojęcia takie jak podatek dochodowy, podatkek kościelny i składki na ubezpieczenie społeczne mówią mu nie wiele. Ile w rzeczywistości on naprawdę zarobił?
Rodzice Marka zawsze narzekają na zbyt wysokie podatki. Jego przyjaciele mówią, że z ich pensji nic nie zostało. Ale przecież nie może być aż tak źle, myśli sobie młody profesjonalista i z ciekawością przygląda się swojej liście płac. Na samej górze znajduje się wynagrodzenie, które wynegocjował ze swoim szefem: 1.900 euro. Ale na dole jest dużo niższa kwota. Jest to wynagrodzenie netto, które 21-latek otrzymuje na swoje konto. Pomiędzy nimi znajduje się wiele skrótów i niezrozumiałych słów.
Brutto to nie to samo co netto, wyjaśnił mu brat. Teraz Marek wie, co to oznacza. Z 1.900 euro brutto otrzymuje niecałe 1.370 euro netto, ponieważ wiele potrąceń automatycznie zmniejsza jego wynagrodzenie każdego miesiąca.
-
Podatek od dochodu (Lohnsteuer)
Marek zarabia 1.900 euro brutto. Jako osoba samotnie wychowująca dziecko jest on przypisany do klasy podatkowej I. Postaramy się niniejszym wyjaśnić, co to oznacza. Jakie są klasy podatkowe i co one oznaczają? Podatek od dochodu w wysokości 144 euro miesięcznie jest przekazywany przez pracodawcę Marka bezpośrednio do urzędu skarbowego.
Wysokość podatku od dochodu, regulowany jest w Niemczech zgodnie z następującą zasadą : „Ci, którzy zarabiają więcej, powinni również płacić wyższe podatki.” Im wyższy dochód, tym wyższy procent podatku. Obecnie jest to od 14 do 45 procent całkowitego dochodu w roku.
-
Dopłata solidarnościowa (Solidaritätszuschlag)
Od 1991 roku niemieccy pracownicy płacą dodatek solidarnościowy, znany również pod nazwą Soli. Obecnie 5,5 procent z podatku od wynagrodzeń trafia do urzędu skarbowego. Rząd niemiecki zniósł jednak dodatek solidarnościowy dla prawie 90 procent wszystkich pracowników. Obowiązuje to od 2021 r. Marek nie musi już płacić „Soli” ze swoich dochodów. Dotyczy to jednak tylko wyższych dochodów.
-
Podatek kościelny (Kirchensteuer)
Każdy, kto – jak Marek – przynależy do kościoła, płaci również podatek kościelny. Wysokość potrącenia zależy od wysokości wynagrodzenia i stanu federalnego, w którym pracujesz. Marek jest protestantem i pracuje w Hesji, gdzie podatek kościelny wynosi 9%.
9 % (podatek kościelny) z 144,08 euro (podatek od wynagrodzeń) = 12,96 euro
Jeśli pracujesz w Badenii-Wirtembergii lub Bawarii, płacisz tylko 8 procent podatku.
Z tych pieniędzy Kościoły finansują m.in. personel, budowę kościołów i cele charytatywne, jak np. usługi opiekuńcze. Inne wspólnoty religijne, takie jak Kościół katolicki, gminy żydowskie i inne uznane przez państwo wspólnoty religijne również pobierają podatek kościelny.
-
Ubezpieczenie zdrowotne (Krankenversicherung)
Jeśli zachorujesz, idziesz do lekarza, który stawia diagnozę i przepisuje lekarstwo. Za to płaci kasa chorych. Ten rodzaj ubezpieczenia zdrowotnego jest w Niemczech obowiązkowy, niezależnie od tego, czy jest się ubezpieczonym w publicznej czy prywatnej kasie chorych. Ma to na celu zabezpieczenie aby nie popaść w ruinę finansową przy zachorowaniu.
W 2021 r. osoby posiadające ustawowe ubezpieczenie zdrowotne płacą standardową składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 14,6 procent. 7,3 procent potrącane jest bezpośrednio z pensji Marka, jego szef płaci pozostałe 7,3 procent na ubezpieczenie zdrowotne. Do tego dochodzi składka indywidualna dla każdej kasy chorych, zależna od dochodów. Kasa chorych Marka pobiera dodatkową składkę w wysokości 1,1 procent.
Do tej pory pracownicy tacy jak Marek musieli sami opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne. W 2019 roku to się jednak zmieniło i szef płaci teraz również połowę tej składki. W przypadku Marka oznacza to konkretnie: płaci on 7,3 procent składki na ubezpieczenie zdrowotne plus połowę składki dodatkowej, czyli 0,5 procent.
7,8 % (składka na ubezpieczenie zdrowotne) z 1.900 euro (wynagrodzenie) = 148,20 euro.
Tak na marginesie:
Składki na ubezpieczenie społeczne – obejmujące ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i na opiekę długoterminową – opłacane są w połowie przez pracownika, a w połowie przez pracodawcę.
Nie da się ogólnie określić, jak wysokie są koszty prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych. Kwota zależy od zakresu świadczeń, które pokrywa ubezpieczalnia.
-
Ubezpieczenie emerytalne (Rentenversicherung)
Marek musi się zabezpieczyć na przyszłość. Mimo że dopiero rozpoczyna pracę, państwo już myśli o przyszłości i zobowiązuje go do opłacania składek na ustawowe ubezpieczenie emerytalne. Oznacza to, że na starość przysługuje mu prawo do emerytury.
9,3 % (składka na ubezpieczenie emerytalne) z 1.900 euro (wynagrodzenie) = 176,70 euro
Pracodawca Marka musi również zapłacić 176,70 euro za ubezpieczenie emerytalne. Składka emerytalna w łącznej wysokości 18,6 procent jest dzielona między nich po równo. Stawka ta jest jednolita w całych Niemczech.
-
Ubezpieczenie pielęgnacyjne (Pflegeversicherung)
Ubezpieczenie zdrowotne ma swoje ograniczenia. Ubezpieczenie zdrowotne nie pokrywa kosztów, jeśli pracownik potrzebuje długoterminowej opieki. W takim przypadku do akcji wkracza ubezpieczenie od długoterminowej opieki. W 2019 r. została ona podwyższona do jednolitego poziomu 3,05 proc. Pracodawca i pracownik dzielą się składkami po równo
1,525% (składka na ubezpieczenie na wypadek opieki długoterminowej) z 1.900 euro (wynagrodzenie) = 28,98 euro.
Jest jednak jedna rzecz, na którą należy zwrócić uwagę przy ubezpieczeniu opieki długoterminowej: Jeśli masz ponad 23 lata i nie masz dzieci, płacisz dodatkowo 0,25 procent dopłaty. Z racji na to że Marek ma dopiero 21 lat, nie musi jeszcze płacić tej dopłaty.
Tak na marginesie:
W bundeslandzie Saksonia podział między pracodawcę i pracobiorcę jest inny – pracownicy muszą tu płacić wyższy udział niż pracodawcy.
-
Składka na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (Arbeitslosenversicherung)
Aby pracownik był objęty ubezpieczeniem na wypadek bezrobocia, należy również płacić miesięczną składkę na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia. Urzędnicy państwowi i żołnierze są zwolnieni z tego obowiązku, podobnie jak zatrudnieni na umowie Minijob, którzy zarabiają nie więcej niż 450 euro miesięcznie. Marek nie należy do tych grup zawodowych i musi płacić. Oblicza:
1,2 % (składka na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia) z 1.900 euro (wynagrodzenie) = 22,80 euro.
Z reguły pracodawca płaci również drugą połowę z łącznej kwoty 2,4 procent (od 2021 roku). W 2019 r. było to jeszcze 2,5 proc.
Przechowuj swoje listy płac!
Zachowanie listy płac ma sens. Na przykład, Marek musiał właśnie przedstawić swóją pierwszą listę płac właścicielowi nowego mieszkania, aby udowodnić, że ma regularne dochody. Pożyczkodawcy również często wymagają takiego dowodu. Nie ma jednak regulacji prawnych dotyczących sposobu jej przechowywania.
Marek przechowuje swoje odcinki wypłat z każdego miesiąca dla bezpieczeństwa. Raz w roku szef Marka musi mu też podać, ile otrzymał wynagrodzenia brutto i ile zostało od niego odliczone np. na ubezpieczenie zdrowotne lub podatek kościelny. Jest to tzw. Roczne rozliczenie podatku od wynagrodzeń. Jego szef przesyła te dane również drogą elektroniczną bezpośrednio do urzędu skarbowego.
